Toen dr. Sofie De Vuysere twee decennia geleden getroffen werd door borstkanker wilde ze zo snel mogelijk haar leven terug. Ze leerde yoga kennen in de nasleep van het verlies van haar tweede borst en borstreconstructie. “Sinds ik yoga heb ontdekt, merk ik dat mij dat een stuk innerlijke rust geeft.” Die ervaring deelt ze als yogaleraar nu met andere patiënten.
Als je als jonge mama met een levensbedreigende ziekte geconfronteerd wordt, ga je in een soort overlevingsmodus. “De eerste dagen na de diagnose ontkende ik als het ware het slechte nieuws, maar ik heb me relatief snel herpakt en ben de strijd met de kanker aangegaan. Maar je zekerheden en de onbezorgdheid waarmee je in het leven staat, ben je voorgoed kwijt”, zegt dr. Sofie De Vuysere (53) met klem.
Hoewel ze een jaar na die diagnose opnieuw als radiologe in het Imeldaziekenhuis aan de slag is gegaan, “ben je die eerste jaren nadien niet echt meer gerust. Je staat sowieso anders in het leven, je ergert je als mensen zich verliezen in banaliteiten, of nog: ik heb lang geen vakantieplannen gesmeed voor het volgend jaar.” Sofies (nieuwe) levensmotto staat getatoeëerd in de plooi van haar arm: carpe diem, pluk de dag. “Als ik naar vrienden ging, nam ik de kinderen mee. Of als mijn dochter de kans kreeg om naar Australië te gaan, heb ik dat aangemoedigd. Leef ten volle je leven, elke dag opnieuw.”
Een andere uitlaatklep voor de radiologe was lopen, een sport die ze van jongs af heeft beoefend. “Door te gaan joggen, voel je je vaak beter en valt stress ten dele van je af. Maar in zekere zin is het ook wegvluchten of struisvogelpolitiek. Want terwijl je loopt, kan je je geest niet noodzakelijkerwijs stilleggen. Dat is wel helemaal anders bij yoga: als je je gedachten niet aan banden legt, zal het niet lukken om een bepaalde pose aan te nemen.”
Op doktersvoorschrift
Dr. De Vuysere leerde yoga kennen in de nasleep van het verlies van haar tweede borst en borstreconstructie. “Toen ik mijn eerste borst ben verloren, had ik voor mezelf uitgemaakt: als genetisch onderzoek uitwijst dat ik die tweede borst moet opofferen om gezond te blijven, is dat maar zo. Het onderzoek was negatief, dus hoefde ik dat niet meteen te beslissen -- tot mijn behandelend geneesheer tien jaar later aangaf dat die tweede borst toch een risicofactor was. Ik heb die borst toen preventief laten wegnemen. Hoe rationeel je die stap ook zet, emotioneel komt dat wel binnen. Want zo’n ingreep wringt compleet met je vrouw-zijn!”
Dan spreekt yoga een heel andere taal: “Het parasympathisch zenuwstelsel zorgt dat je lichaam echt tot rust komt. Je leert je gedachten beter controleren en ontwikkelt een dieper bewustzijn. Die innerlijke rust biedt je ook meer kracht en stabiliteit.” Dat is geen overbodige luxe. “Als patiënt, als je (kanker)behandeling is afgerond en je genezen bent verklaard, sta je er alleen voor. Terwijl je vaak nog met ongerustheden, fysieke of emotionele klachten zit waarvoor geen aanwijsbare redenen gevonden kunnen worden.”
Bij onze oosterburen heeft men daarvoor al een proeve van oplossing, weet dr. De Vuysere. “Als er geen duidelijk aanwijsbare of tastbare medische redenen kunnen gevonden worden voor patiëntenklachten, kunnen Duitse artsen een yogakuur voorschrijven. Daar is dat dus al een erkende vorm van therapeutische behandeling.”
Holisme
“In tegenstelling tot toen ik 33 was, is er ter zake gelukkig heel wat ten goede veranderd, is er meer aandacht voor revalidatie, mentaal welzijn, work-lifebalance,” meent de arts. “Maar toch: de maatschappij verwacht dat je snel weer de draad opneemt, je wil niet zwak overkomen. En artsen zijn ook streng voor mekaar.”
Naast die extra aandacht voor (het belang van) lichaamsbeweging, gezonde voeding, voldoende slaap in het revalidatieproces kan ook yoga een extra helpende hand aanreiken, weet ze uit eigen ervaring. “Een van mijn yogi zei me onlangs: ‘Het is lang geleden dat ik nog goed geslapen heb.’ Ieder van ons is superdruk bezig om adequate zorg te verlenen, om allerlei problemen op te lossen. Maar als mijn collega’s vragen ‘Wanneer ga je zo’n yogacursus voor ons organiseren, klinkt het meteen: ‘Ah ja, maar we hebben daarvoor eigenlijk geen tijd’.”
Dat is misschien wel symptomatisch, aldus de radiologe. “Ik heb eertijds ook tegen mezelf gezegd: ‘Komaan, vooruit, Sofie’, ook als ik moe was. Niemand, behalve mijn oncologe, heeft toen de vraag gesteld: ‘Leg je de lat niet te hoog voor jezelf, moet je wel per se weer snel aan de slag gaan?’ Ook ikzelf was maar al te gretig om die storende factor in mijn leven achter mij te laten en weer de draad van mijn leven op te pikken. In zekere zin was dat een soort vlucht vooruit,” klinkt het. “Met de kennis die ik vandaag heb, had ik het misschien beter wat rustiger aan gedaan.”
Start to yoga
“Het feit dat ik zelf met kanker geconfronteerd ben geweest, heeft de afstand naar patiënten kleiner gemaakt. Ik zie vaak mensen die een slechte diagnose hebben gekregen, ik weet heel goed hoe dat existentieel ingrijpt. Sinds ik yoga heb ontdekt en die ervaring nu als lesgever deel met patiënten zeg ik hen ook: ‘We zitten in dezelfde boot, help mij eraan herinneren als ik iets vergeet.’ Mensen herkennen en appreciëren dat: het geeft hen een vorm van (h)erkenning en een gevoel van ‘Ah, dat is dan toch niet zo abnormaal’.”
Maar je bent dus de enige arts in Vlaanderen die op deze manier, met yoga, patiënten helpt in hun genezingsproces? Sofie De Vuysere: “Voor zover mij bekend wel. Er zijn uiteraard andere yogaleraars te lande. Ik geef nu telkens cycli van vijf lessen Start to yoga in het ziekenhuis. Ik heb me al de vraag gesteld wat ik moet doen als die vraag om yogacursussen te geven zou toenemen, ik weet het niet. Ik denk er ook aan om mijn ervaringen opnieuw te boek te stellen. Ik heb twintig jaar geleden verslag gedaan van hoe ik die periode ervaren en beleefd heb. Dat boek (*) is toen heel goed onthaald. Vandaar dat ik overweeg, omdat er toch een hele evolutie in wetenschap én hulp voor patiënten is gebeurd, om dat opnieuw in kaart te brengen. We zien wel.”
(*) Van Sofie De Vuysere verscheen in 2006 Borstkanker. Mijn ervaringen als arts en borstkankerpatiënte, uitgegeven door Lannoo.
Dit artikel is verschenen in Artsenkrant van 9 februari 2023.
Comments