"Je stuurt je kinderen naar school omdat je er van uitgaat dat dat een veilige omgeving is. Maar onze oudste dochter Hasse is jarenlang gepest en dat heeft men op school en bij het CLB steevast geminimaliseerd. Hasse is slechter uit het onderwijs gekomen", zeggen dr. Karen Schoonheydt en dr. Lode Van Overbeke, de ouders van Hasse en beiden arts.
De schoolloopbaan van hun dochter is een calvarie geweest. Het pestgedrag startte al vanaf de lagere school en culmineerde in het derde leerjaar in een brief die ze onder haar neus geduwd kreeg, ondertekend door alle klasgenoten: Ik wil geen vriend zijn met Hasse. "Ik heb toen de juf meermaals aangesproken, maar die heeft dat geminimaliseerd. De juf van het vierde sprak ons echter zelf aan omdat Hasse haar haren uittrok en stresste voor toetsen. Een psychologe bij wie we te rade zijn geweest, concludeerde dat er sprake was van uitsluiting, da's nog erger dan pesten", vertelt de mama van Hasse, dr. Karen Schoonheydt (48), die als intensiviste werkt in ZNA.
Geloof je kind
"Terwijl we dachten dat de school er mee aan de slag zou gaan, bleek dat amper het geval te zijn", hebben de ouders node moeten ervaren. Meer zelfs: "Toen we jaren later het CLB-rapport over onze dochter konden inkijken, bleek dat men haar autisme en ADD toedichtte, dat men haar 'anders zijn' als de oorzaak van het probleem zag. Men drong aan om haar te laten testen, wat we lang hebben geweigerd. Toen we jaren later Hasse toch lieten testen, was het resultaat negatief", klinkt het.
Papa Lode (48), gastro-entroloog in Sint-Maarten, is streng: "Zo'n veronderstelde diagnose getuigt echt van onkunde en een tunnelvisie, zowel bij leerkrachten als CLB. Ze hebben echt geen idee waar ze het over hebben als ze zulke etiketten op kinderen kleven. Eigenlijk moeten we ons gelukkig prijzen dat we hen niet geloofd hebben." Zijn echtgenote valt hem bij: "Gelukkig hebben we niet altijd geluisterd. Zo raadde men ons aan om Hasse rilatine te geven. Alstublieft zeg! Voor mij is het duidelijk: luister vooral naar je kind. En stop om op elk kind een diagnose te plakken!"
Onder de radar
Na de eerste stappen om het pestprobleem aan te kaarten bij de schoolse instanties, gingen beide artsen er, begrijpelijkerwijs, vanuit dat de school het probleem zou aanpakken. Zowel Lode als Karen hadden er (bewust) voor gekozen om niet voltijds te werken, zo konden ze tijd vrijmaken voor de zorg voor hun oudste dochter en haar twee zusjes. "Ik heb Hasse veel geholpen met huiswerk in de laatste jaren van de lagere school. Soms ging dat moeizaam omdat ze met haar gedachten elders zat, soms was ze heel snel mee. Dan besef je: dit is geen gebrek aan capaciteiten, nee, ze leefde bij momenten in een fantasiewereld zonder die schoolse demonen."
De overstap naar het middelbaar bracht helaas niet meteen soelaas. Een van de pesters (die, o ironie, mee vooraan in de rij stond om het Ketnet-antipestlied te zingen, dixit de papa) zorgde dat het scenario uit de lagere school zich herhaalde. "Mijn ouders hebben lang niet geweten dat ik (opnieuw) gepest werd", stelt de dochter.
Dat klopt, erkennen beide artsen, "het is door een stom voorval dat we hebben beseft dat er veel meer aan de hand was. Hasse kreeg op school voortdurend te horen dat het 'toch maar plagen' was, dan ga je dat als kind op de duur zelf geloven en vertel je dit thuis niet. Als ouder, zeker toen het hele plaatje duidelijk werd, stel je je voortdurend de vraag: hoe hebben wij dit in godsnaam zover laten komen? Dan heb je het gevoel dat je als ouder gefaald hebt", klinkt het.
Anorexie
Toen ze naar het kunstonderwijs is overgestapt, is het pesten gestopt. Maar het verwerkingsproces voor het jarenlange pesten mondde uit in anorexia nervosa. Beide ouders waarschuwen: "Tics, onhandelbaarheid, haren uitrukken tot en met anorexie en suïcidale neigingen: het zijn symptomen van posttraumatische stress. Wees als arts op je hoede als je met zulke casussen te maken krijgt. Slachtoffers van pesten worden overmand door schaamte, waardoor het soms lang duurt voor ze erover kunnen praten, en ze kampen vaak met een laag zelfbeeld. Het is duidelijk aangetoond dat dit het risico op eetstoornissen, depressie en suicide verhoogt."
Tics, onhandelbaarheid, haren uitrukken tot en met anorexie en suïcidale neigingen: het zijn symptomen van posttraumatische stress. Wees als arts op je hoede als je met zulke casussen te maken krijgt. Slachtoffers van pesten worden overmand door schaamte, waardoor het soms lang duurt voor ze erover kunnen praten
Hasse kon relatief snel geholpen worden. "Ze ging toen heel fel achteruit. Maar dat was een enorm afmattende periode: je bent als ouder continu bang dat je dochter zichzelf iets aandoet, we gingen soms 's nachts luisteren of ze wel sliep. Dat is pure overlevingsmodus, niet alleen voor je kind, ook voor jezelf, onze relatie en de andere dochters. Gelukkig toonden collega's in het ziekenhuis veel begrip."
Sterke band
Het gaat relatief goed met de oudste dochter intussen, en ook beide ouders herademen stilaan. "We hebben samen een sterke band. Hasse apprecieert dat we zo voor haar zijn opgekomen. We hebben de hele chronologie van dat pesten bewust uitgespit om duidelijk te maken dat haar geen schuld treft."
Dat is ook het schrijnende aan pestgedrag: het leed is niet geleden als het pesten stopt, stelt vader Van Overbeke. Het stuit de ouders vooral tegen de borst hoe leerkrachten, directie en ook CLB zijn tekortgeschoten: "In Finland zijn leerkrachten opgeleid om met pesten om te gaan, in Nederland hebben ze een meldpunt, hier is dat zelfs geen aandachtspunt in de lerarenopleiding!
Wij hebben achteraf de juf en directie van Hasses school aangesproken over wat er eertijds allemaal is foutgelopen. Ze hadden duidelijk geen idee welke impact pesten op de gezondheid heeft!
Wij hebben naderhand de juf en directie van Hasses school aangesproken over wat er eertijds allemaal is foutgelopen. De juf is tijdens dat gesprek opgestapt 'omdat ze het moeilijk had'. En de directie heeft noch de pesters noch hun ouders ooit aangesproken. Ze hadden duidelijk geen idee welke impact pesten op de gezondheid heeft! De weinige leerkrachten die begrepen wat er aan de hand was en die probeerden op te treden, moesten echter tegen de stroom in roeien. Het is nochtans duidelijk dat bij een effectief antipestbeleid iedereen in de school moet betrokken worden."
Het maakt beide artsen tot gedreven pleitbezorgers voor een betere opleiding en meer ondersteuning van leerkrachten. "Onderwijs is zo belangrijk. En pesten heeft zo'n impact op kinderen, dat vereist meer dan enkel maar een zinnetje op de schoolwebsite. Hasse is met haar verhaal naar buiten gekomen omdat ze weet dat nog zoveel andere kinderen ermee te maken krijgen. Daarom willen wij als ouders en artsen dat dit verhaal mee ondersteunen."
Dit verhaal verschijnt in het kader van de Artsenkrant-reeks 'Kwetsbaarheid & Veerkracht' waarin artsen vertellen over een moeilijke periode of ervaring in hun leven. Wil u ook graag uw verhaal vertellen? Neem dan contact op met redacteur emily.nazionale@roularta.be.
Comments